discussi in:
Romano A. (2018). Vitalità dell’alloglossia nelle comunità greca e albanese di Puglia. In: L. Šimičić, I. Škevin & N. Vuletić (a cura di), Le isole linguistiche dell'Adriatico (Atti della Giornata di studio, Università di Zara, Croazia, 14 sett. 2016), 227–258 [ISBN 978-88-255-1623-4, DOI 10.4399/978882551623411]. PDF
[I dati di questo sito sono offerti in formato mp3 a 96 kbps e concessi sotto Licenza Creative Commons NC; è possibile scaricarli e disporne liberamente per scopi di ricerca e/o per impieghi di carattere culturale e divulgativo con l'obbligo di menzionarne sempre la fonte. Qualsiasi abuso è perseguibile per legge.]
01 Inchiesta di C. De Padova 1974:
(cfr. Mancarella, G.B. (1987). “Bilinguismo e diglossia nell’Albania Salentina”. Studi Linguistici Salentini, 15, 69-79). Informatori: Miccoli Pietro 1908 (M), Caiazzo Grazia 1941 (C), Buccoliero P. Salvatore 1911 (B), Margherita Cosima 1929 (MC), Todaro Antonio 1938 (T))
San Marzano di San Giuseppe(TA)
(cfr. Mancarella, G.B. (1987). “Bilinguismo e diglossia nell’Albania Salentina”. Studi Linguistici Salentini, 15, 69-79). Informatori: Miccoli Pietro 1908 (M), Caiazzo Grazia 1941 (C), Buccoliero P. Salvatore 1911 (B), Margherita Cosima 1929 (MC), Todaro Antonio 1938 (T))
kanżirri (M) /ciucci (C) l'asino
hë̀̀nna (C, M) la luna jumarë (B, M) fiume ttubbi (MC, C) il lume fumë (MC, B) fumo një (MC, C, M) uno njorì (M) nessuno senzë dë hai (M) senza mangiare, ddashunë (C, M) digiuno mjessi (MC) giugno arë (MC) oro, ari (M) l'oro […] taffa (MC, M) l'alloro ppàppëra (MC,C, M) oca (i) ccentrë (C)/centrë (M) chiodo [cëntrunë (MC)] një ppunnë (C, M) una cosa fjallë (M, C) parola kra(a)pë (MC, M) capra cchjùppëtë (C, M, B) pioppi cchjumbë (MC, M) piombo bbje shi (M) piove, nghjë bbje më shi (M) non piove più [ka skàmpurë (MC)] hul'l'u (MC) piegar(si) per terra, juttëkoj (M) piegar(si) di lato, misangonnë (C, MC) piegare (lenzuola) shtella (MC, C) la stella një mashjarë (MC, C, M) una strega spëlò(j) (C, MC) sfilarebbuttò(j) (MC, B) soffiare [bbuttònë (M) (lui) soffia]
strigghjò(në) (C, M) strigliare/(lui) striglia vartë (C, M) /val'ë (M, B) olio hanë (B) mangia, hammi (B) mangiamo, katë haj (C, B) deve mangiare kumendi (MC, B, C) il convento nventò(j) (MC) inventare, nventònë (B) inventa, ka nventòj (B) deve inventare u nghj shokë (B) non ci vedo mbuti (B, MC, C) l'imbuto shdanga (MC) stanga, shdanga të traìnë (C) stanga del traino i (g)ghjatë (MC, B) lungo filingòu (B/T) il fringuello mièlë (MC) mungere àngëlë (M, T) angelo ljè(j) (MC, T) /nghjè(j) (T) ungere shungiò(j) (C, T) congiungere hia (MC, B) la cenere rizzi (C)/ricci (M) il riccio, rizzi ka ddeti (T) ricci di mare, rizzi ka teu (B, T) ricci di terra ki bbessë (MC, T) credere sangunatsu (MC, C) sanguinaccio, ghjakku zieri (T, M) sangue cottto fletë (T, C, M) foglia ka vvjeljimë (C, T, MC) dobbiamo vendemmiare, ka vvjeli (T) devi vendemmiare peshku sseppja (T) la seppia llë̀̀mba (MC, T, M) l'aia shol'l'ë (MC, T) cuoio (con l') ddjeg (C, M) /ddjèkurë (T) bruciare nnegghja (M, C) la nebbia (l)umafoku (C, M) (il) fiammifero nakkë (MC) culla, nakka (C, M) la culla rrënalë (MC, T) vaso da notte ku bbenjë ffinjë (C) fare il bucato, ffinja (B, T) il bucato mandilë (MC, C) grembiule mutandë (C, MC, T) mutande mappinë (C) /mappin(n)ë (M) tovagliolo kërpë̀̀rë (C, T) ago vangarieli (C, M) il mento tëshëtunë (C) pollice tëddëkoj (C, T) solleticare ucerneddë (MC, T) /lucëkulë (M, T) lucciola tiaulicchji (MC, T) il pipistrello pëtsichjangë (T, C) lombrico […] rrùfulë (M) russamento ssugghjë (T) lesina kattivë (MC, C) vedovo kattivja (MC) vedova l'l'eprë (T, C) lepre
Informatori: Salvatore Greco (G), Pietro Zaccaria (Z)
dorë (G) 'mano', dorë / dora (Z)
detë (G) 'mare', detë / deti (Z) shummë (G, Z) 'molto' pakë (G) 'poco', pakë (Z) pështannë (G, Z) 'poi' dilla (G) 'la cera', dillë / dilla (Z) u vette (G, Z) 'io vado' u shkonjë (G, Z) 'io passo' ti shkonjë (G) 'tu passavi' u shkonja (G, Z) 'io passavo' u katëvette (G) 'io me ne vado', u vette (Z) (k)unazë (G) 'anello', kunazë / kunaza (Z) cerkjunni (G) 'il cerchione', cerkjunni (Z) u vinje 'io vengo' (G), u vinje (Z) era (G) 'vento', erë / era (Z) bbarku (G) 'il ventre', bbarkë / bbarku (Z) kra+ krimbi (G) 'il verme', krimbë / krimbi (Z) turpi (G) 'la vergogna', turpë / turpi (Z) venna (G, Z) 'la vena' kragu (G) 'il braccio', krakë / kraku (Z) grikkë (G) 'bocca', grikkë / grikka (Z) një bbollë (G) 'una bolla' ari (G) 'l'oro', arë / ari (Z) farfalla (G) 'la farfalla', farfallë / farfalla (Z) vulonë (G, Z) 'volare' u vulonjë (G, Z) 'io volo' u ddua (G, Z) 'io voglio' ti ddo (G, Z) 'tu vuoi' aì ddo (Z) 'lui vuole '' ne (G, Z) dduammi 'noi vogliamo' ìu dduanni (G, Z) 'voi volete' atò dduànnjënë (G, Z) 'loro vogliono' vanjunnjë (G) 'ragazza', një vaz (Z) 'una ragazza' vanjunni o vanjunnia (G) 'il ragazzo' o 'la ragazza' djale (Z) 'ragazzo' l'l'uzza (G) 'amido', l'l'uzzë / l'l'uzza (Z) bbënjë (G, Z) 'faccio' mièlëtë (G) 'farine', mielë / miela (Z) 'farina / la farina' një shtreghë (G, Z) 'una strega' fèkutu (G) 'il fegato', fèkëtu (Z) dderprë 'volpe' (Z) [llepprë 'lepre' (G)] zë (G) 'voce', zë / zëu (Z) ghjel'l'ë / ghjel'l'a (Z) '(la) vita' [gghjalë 'vivo' (G)] u rronjë (G, Z) 'io vivo' zoku (G) 'l'uccello', zokë / zoku (Z) zòkëtë (G) 'uccelli', zokëtë (Z) u vrasë (G, Z) 'io uccido' imë nànnëlë (G) 'mia nonna', nànnëlë / nànnël'a (Z) nànnëli (G) 'il nonno', nànnëlë / nànnëli (Z) imë nipë (G) 'nipote (m.)', imë nipë / nipë (Z) mbes (G) 'nipote (f.)', mbes(së) / mbessa (Z) ar (G) 'noce', arrë / arra (Z) nnuti (G) 'il nodo', nnutë / nnuti (Z) ungl'i (G) 'lo zio' (2) u llenjë (G, Z) 'io nasco' ti llenë (G, Z) 'tu nasci' u ddesë (G, Z) 'io muoio' një mmiz (Z) 'una mosca', mmizza (G) 'la mosca' shèrkulë (G) 'mondo', shèkkulë / shèkkuli (Z) dell'ë (G) 'pecora', del'l'ë / del'l'a (Z) llisë (G) 'albero', llisë /llissi (Z) krippa (G) 'il sale', krip / krippa (Z) dièlë (G) 'sole', dièlë / dièli (Z) màccia (G) 'la gatta', macc' / màccia (Z), macci (Z) 'il gatto' chjatrorë (Z) 'gelo, brina' [ggelaturë (G)] cimèllëtë 'gemelli' ulà (G, Z) 'fratello' mòttërë (G) 'sorella', mottrë (Z) hënna (G) 'luna', hënnë / hënna (Z) lluttë (G) 'lutto', lluttë / llutti (Z) dritta (G) 'la luce', drittë / dritta (Z) tèu (G) 'la terra', tè / tèu (Z) i kkuchji (G) 'rosso', i kkuchjë (Z) krìa (G) 'la testa', krì / krìa (Z) mìu (G) 'il topo', mì / mìu (Z) shtëpìa (G) 'la casa', shtëpì / shtëpìa (Z) libbri (G) 'il libro', libbrë / libbri (Z) ghjakku (G) 'il sangue', ghjakë / gghjakku (Z) shìu (G) 'la pioggia', shì / shìu (Z) pippa (G) 'la pipa', pippë / ppippa (Z) ufflë (G) 'aceto', ufflë / uffla (Z) vartë (G) 'gli oli (=olio)', valë / vartë (Z) 'olio / oli' ulìnjëtë (G) 'olive', ulinjë / ulìnjëtë (Z) 'oliva / olive' një ppallë (G, Z) 'una palla' kushëlonë (G, Z) 'parlare' u kushëlonjë (G, Z) 'io parlo' shtel'l'a (G) 'la stella', shtel'l'ë (Z) u nisë (G, Z) 'io parto' u ppjerë (G, Z) 'io torno' l'l'oppë / l'l'oppa (Z) 'vacca,la vacca' l'l'appattë (Z, G) 'pala', l'l'appatta (Z) utë (Z, G) 'gomito', utë / uti (Z) surdatti (G) 'il soldato', surdatë / surdatti (Z) e rè (G, Z) 'nuova' i rè (G, Z) 'nuovo' nùvula (G) 'nuvola', nul'l'ë (Z) u (k)a bbjèttërë vèduvu (G) 'è rimasto vedovo' fjumi (G) 'il fiume', fjum(ë) (Z) 'fiume' gl'unjë (G) 'ginocchio’, gl'unjë / gl'unji (Z) ssabbja (G) 'la sabbia', ssabbjë / ssabbja (Z) u jesë (G) 'io sto', u jesë (Z) / u jesë ndë mesë (Z) 'io sto in mezzo(?)' rrë̀̀njëtë (Z, G) 'radici' u ka shkul'ëmë një llisë (G) '() spiantare un albero', u shkul'ë një llisë (Z) 'io spianto un albero' wardianni (G) 'il guardiano', wardiannë / wardianni (Z) u llosë (G) 'io gioco', u l'l'osë (Z) një ndarë shweke (G) 'un bel gioco', shwekë (Z) 'gioco (m.) lampadinna (G) 'la lampadina', lampadinnë / lampadinna (G) vanjunni (G) 'bambino', djalë / djalli (Z) kannë (G) 'canna', kkèmbëlë / një kkèmbëlë (Z) '(una) canna', kàmbuli (G) një hel'e bbuk(k) (G, Z) 'una fetta di pane' u hipë (G, Z) 'io salgo' u rrusë (G, Z) 'io scendo' u ngrinjë (G, Z) 'io alzo' u bbashonjë (G, Z) 'io abbasso' u aumentonjë (G) 'io aumento', u rritë (Z) '= io (ac)cresco' u dëmënuonjë (G, Z) 'io diminuisco' shocchji (G) 'il marito', shochjë / shocchji (Z) (e) shocchja 'la moglie', shochjë / shocchja (Z) tatta (G) 'padre', jatti (Z) 'il padre' më̀̀mmë (G) 'mia madre', jë̀̀ma (Z) 'la madre', mmë̀̀mmë (Z) më̀̀mma e tatta (G, Z) 'la mamma e il papà' kkimmi(?) urjë (G) 'avete fame', u kkam urjë (G, Z) 'ho fame' u bbenjë (G) 'io faccio', u bbë̀̀një (Z) fièrrë (G) 'ferro', fièrrë / fièrri (Z) udda (G) 'la strada', uddë / udda (Z)